عوارض زایمان سزارین یکی از موضوعات مهمی است که باید پیش از انتخاب این روش تولد مورد بررسی کامل قرار بگیرد. اگرچه سزارین در موارد خاص یک روش نجات ضروری برای مادر و نوزاد محسوب می‌شود، اما واقعیت این است که انجام این جراحی بدون ضرورت پزشکی با خطرات سزارین همراه است. شناخت علمی این پیامدها، یک قدم مهم برای گرفتن یک تصمیم آگاهانه است.
مهم‌ترین تأثیرات زایمان سزارین بر نوزاد
زایمان سزارین برخلاف زایمان طبیعی، عبور نوزاد از کانال زایمان را حذف می‌کند. این اتفاق بر عملکرد تنفسی تاثیر می‌گذارد، چون که مایع موجود در ریه‌ها به طور کامل خارج نمی‌شود. در نتیجه نوزادانی که از طریق سزارین متولد می‌شوند، در ساعات ابتدایی پس از تولد، بیشتر دچار مشکلات تنفسی می‌شوند.
توجه داشته باشید که تاخیر در تماس پوستی اولیه بین مادر و نوزاد در زایمان سزارین هم مسئله مهمی است. این تاخیر باعث اختلال در روند تغذیه با شیر مادر و کاهش دلبستگی اولیه بین مادر و فرزند می‌شود. سیستم ایمنی نوزادانی که از طریق سزارین متولد می‌شوند، در برخی موارد ضعیف‌تر عمل می‌کند. دلیل این امر، عدم برخورد با باکتری‌های مفید واژن مادر در حین تولد است که نقش مهمی در شکل‌گیری میکروبیوم نوزاد دارند.
عوارض کوتاه‌مدت سزارین برای مادر
عوارض زایمان سزارین در روزها و هفته‌های نخست پس از جراحی طیف گسترده‌ای از مشکلات جسمی و گوارشی تا درد و عفونت را در بر می‌گیرد. با وجود اینکه این روش زایمان در بسیاری از موارد برای حفظ جان مادر و نوزاد ضروری است، اما یک جراحی بزرگ محسوب می‌شود که به مراقبت‌های خاصی نیاز دارد. آگاهی از این عوارض کوتاه‌مدت به شما کمک می‌کند تا با آمادگی بیشتری دوران نقاهت را پشت سر بگذارید.
تب و احساس لرز
بعد از عمل سزارین، برخی از مادران دچار تب و لرز می‌شوند، این می‌تواند نشانه‌ای از عفونت داخلی یا واکنش بدن به جراحی باشد اما این حالت نیاز به بررسی فوری توسط پزشک دارد.
ترومبوز یا لخته شدن خون
بی‌تحرکی پس از عمل و کاهش جریان خون در پاها باعث تشکیل لخته می‌شود که در مواردی خطرناک است و حتی به ریه هم منتقل می‌شود به همین دلیل استفاده از جوراب ضد آمبولی و تحرک زودهنگام از اقدامات پیشگیرانه عوارض زایمان سزارین است.
درد شدید در ناحیه برش
در روزهای اول پس از سزارین گاهی درد محل جراحی بسیار شدید می‌شود. گرچه استفاده از داروهای مسکن کمک می‌کند، اما گاهی درد به قدری است که توانایی حرکت و مراقبت از نوزاد را محدود می‌کند.
تاخیر در شیردهی
به خاطر درد، ضعف بدنی و تاخیر در تماس پوست به پوست، شروع شیردهی در مادرانی که سزارین انجام می‌دهند با تاخیر همراه خواهد بود و این موضوع بر رابطه مادر و نوزاد و تغذیه اولیه بسیار تاثیر می‌گذارد.
احتباس ادرار
پس از سزارین، برخی مادران در دفع ادرار دچار مشکل می‌شوند که آن هم بیشتر به خاطر اثر داروهای بی‌حسی و کاهش فعالیت مثانه است به همین خاطر نیاز به پیگیری دارد.
التهاب رحم
التهاب بافت داخلی رحم یکی از عوارض نسبتا رایج پس از سزارین است که با تب، ترشحات غیرعادی و درد شکمی خود را نشان می‌دهد و به طور معمول با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها هم درمان می‌شود.
احساس خستگی شدید و ضعف
عمل سزارین یک جراحی بزرگ است، به خاطر همین بدن برای بهبودی به زمان و انرژی زیادی نیاز دارد. بعد از این جراحی تا چند روز دچار بی‌حالی، سرگیجه و ناتوانی در انجام کارهای ساده خواهید بود به همین خاطر حتما به استراحت و حمایت اطرافیان نیاز دارید.
عوارض بلندمدت سزارین برای مادر
اگرچه این روش در بسیاری از موارد نجات‌بخش است، اما با برخی عوارض بلندمدت برای مادر همراه خواهد بود که دانستن آن‌ها می‌تواند به تصمیم‌گیری آگاهانه‌تر کمک کند.
مشکلات روحی و عاطفی
برخی مادران پس از سزارین دچار احساس شکست، اضطراب یا افسردگی می‌شوند، به خصوص اگر زایمان برخلاف برنامه‌هایشان بوده باشد. این حالت‌ها بر رابطه مادر با نوزاد و کیفیت زندگی تاثیر می‌گذارند.
ضعف در عضلات شکم
برش جراحی باعث می‌شود عضلات شکم ضعیف‌تر از قبل به هم جوش بخورند و این موضوع در بلند مدت باعث افتادگی شکم یا کاهش قدرت بدنی در انجام کارهای روزمره می‌شود به همین خاطر جز مهم‌ترین خطرات زایمان سزارین است.
احتمال فتق در محل برش
اگر ترمیم دیواره شکم به درستی انجام نشود یا فشار زیادی به آن وارد شود، در آینده باعث فتق در ناحیه اسکار خواهد شد. در برخی موارد این مشکل به جراحی مجدد هم نیاز دارد.
تاخیر در بازگشت به فعالیت‌های طبیعی
برخی مادران پس از سزارین، حتی ماه‌ها بعد از عمل، همچنان در انجام فعالیت‌های جسمی یا ورزشی به مشکل برمی‌خورند که این امر می‌تواند بر سلامت عمومی و روحیه آن‌ها تاثیر بگذارد.
تمامی موارد ذکر شده هنگام انجام معاینات دوره‌ای توسط دکتر شمسی زارع به طور کامل به شما توضیح داده می‌شود اگر سوالی در مورد هر کدام از این موارد دارید می‌توانید با شماره‌های مطب ۰۹۰۳۱۷۴۱۳۸۸ تماس حاصل نمایید.
نکاتی برای کاهش عوارض بعد از سزارین
مراقبت‌های بعد از زایمان نقش مهمی در کاهش عوارض و تسریع روند بهبودی دارند به همین خاطر رعایت برخی نکات ساده اما مهم می‌تواند به مادر کمک کند تا با کمترین درد و مشکلی دوران پس از زایمان را پشت سر بگذارد.
- استراحت کافی پس از زایمان نقش مهمی در روند درمان و جلوگیری از عوارض زایمان سزارین دارد. در عین حال، حرکت ملایم و منظم از روز دوم به بعد اهمیت بسیار زیادی دارد چون از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند.
- تغذیه مناسب با تمرکز بر مصرف مواد غنی از فیبر و آهن، نه تنها به جلوگیری از یبوست کمک می‌کند، بلکه روند ترمیم زخم جراحی را نیز تسریع می‌کند.
- رعایت بهداشت محل برش و استفاده از داروهای تجویز‌شده توسط بهترین متخصص زنان در سنندج، در پیشگیری از عفونت محل جراحی بسیار موثر است. مصرف خودسرانه هرگونه دارویی هم ممنوع است.
افسردگی و اضطراب بعد از زایمان سزارین
افسردگی پس از زایمان، در مادرانی که زایمان سزارین را تجربه کرده‌اند، نسبت به زایمان طبیعی شایع‌تر است. احساس خستگی، عدم توانایی در رسیدگی به نوزاد و درد مداوم، از عوامل موثر هستند. اضطراب ناشی از ترس نسبت به ظاهر محل جراحی یا نگرانی از ناتوانی در مراقبت از نوزاد، باعث افزایش فشار روانی در مادر می‌شود. این وضعیت اگر جدی گرفته نشود، سلامت روان مادر و رابطه او با نوزاد را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
به همین خاطر حمایت عاطفی خانواده و دریافت مشاوره تخصصی در کاهش مشکلات روانی، عوارض و خطرات زایمان سزارین نقش بسزایی دارد.
سوالات متداول
در بسیاری از موارد، بله اما این موضوع به نوع برش سزارین قبلی و شرایط فیزیکی مادر بستگی دارد.
بله اما دوره بهبودی پس از سزارین به طور معمول با درد و محدودیت حرکتی بیشتری همراه است.
بله، با تایید پزشک، ورزش‌های سبک شکمی پس از مدتی می‌توانند به تقویت عضلات و کاهش دردهای مزمن کمک کنند.
در نهایت…
درک واقع‌بینانه از عوارض زایمان سزارین و شناخت دقیق خطرات آن، پیش‌نیاز هر تصمیم آگاهانه‌ای درباره نحوه تولد نوزاد است. اگرچه این روش در شرایط خاص نجات‌بخش است، اما نباید آن را بدون دلیل پزشکی انتخاب کنید. با دانستن تاثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت سزارین، می‌توانید با آگاهی کامل به دنبال مراقبت‌های مناسب پس از زایمان بروید تا سلامت خود و فرزندتان تضمین شود.