آمنیوسنتز یک روش تشخیصی در دوران بارداری است که از طریق آن می‌توان مشکلات و نقص های جنین را بررسی کرد. طی این روش حساس، مقداری از مایع آمنیوتیک را با سوزن کشیده و بررسی های دقیق انجام می‌دهند. این فرآیند را توسط دکتر پریناتولوژ انجام دهید تا اگر عارضه یا مشکلی ایجاد شد، بتواند با دانش خود راهکاری را در پیش بگیرد.
آمنیوسنتز چیست؟
آمنیوسنتز یک آزمایش پزشکی است که در آن مقداری از مایع آمنیوتیک از رحم مادر برداشته می‌شود تا بررسی‌های ژنتیکی و تشخیصی روی آن انجام شود. این آزمایش در هفته‌های 15 تا 20 بارداری انجام می‌شود و به پزشکان کمک می‌کند تا اطلاعاتی درباره اختلالات ژنتیکی، نقص های‌مادرزادی و سایر مشکلات احتمالی جنین به دست آورند به دلیل اینکه این فرآیند خطراتی مانند سقط جنین را به همراه دارد، برای مادرانی که در معرض خطر هستند یا نتایج تست های غربالگری غیر طبیعی دارند توصیه می‌شود.
آمنیوسنتز برای چه کسانی مناسب است؟
آمنیوسنتز برای مادرانی که در معرض خطر بالای داشتن جنین با اختلالات ژنتیکی یا مشکلات دیگر هستند توصیه می‌شود، ویژگی های این افراد به شرح زیر است:
- خطر بروز اختلالات کروموزومی در مادران بالای 35 سال بیشتر است.
- اگر آزمایش‌های غربالگری مانند تست های خون یا سونوگرافی نتایج غیرطبیعی نشان دهند، آمنیوسنتز برای تشخیص دقیق تر توصیه می‌شود.
- اگر در خانواده مادر یا پدر سابقه اختلالات ژنتیکی وجود داشته باشد، آمنیوسنتز برای تشخیص این مشکلات مفید می‌باشد.
- در صورتی که مادر یا پدر قبلا فرزند مبتلا به بیماری‌های ژنتیکی یا نقص‌های مادرزادی داشته باشند، آمنیوسنتز برای بررسی وضعیت جنین مفید است.
- برخی بیماری های پزشکی مادر مانند دیابت نوع 1 یا مشکلات تیروئید نیاز به آمنیوسنتز را افزایش می‌دهند.
آزمایش آمنیوسنتز چه بیماری هایی را تشخیص می دهد؟
آزمایش آمنیوسنتز چندین اختلال ژنتیکی و بیماری های مادرزادی را تشخیص می‌دهد. برخی از بیماری هایی که با استفاده از آمنیوسنتز قابل تشخیص هستند عبارتند از:
- سندروم داون یکی از شایع ترین اختلالات کروموزومی است که در آن فرد یک کروموزوم اضافی شماره 21 دارد.
- سندروم ادواردز که در این اختلال، جنین یک کروموزوم اضافی شماره 18 دارد و با نقایص شدید جسمی و ذهنی همراه است.
- در اختلال سندروم پاتو جنین یک کروموزوم اضافی شماره 13 دارد که باعث نقایص شدید جسمی و ذهنی می‌شود.
- نقص‌های لوله عصبی مانند نقص در رشد نخاع و آنانسفالی
- سیستیک فیبروز که یک بیماری ژنتیکی است که سیستم تنفسی و گوارشی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- تالاسمی که یک اختلالات خونی ارثی بوده و در تولید هموگلوبین اختلال ایجاد می‌کنند.
- فیبروزیس کیستیک یک بیماری ارثی که بر ریه ها، دستگاه گوارش و سیستم گوارشی تاثیر می‌گذارد.
بیشتر بخوانید: آزمایش های قبل از بارداری
آمادگی‌های قبل از آمنیوسنتز
قبل از انجام آزمایش آمنیوسنتز، چند مرحله آماده سازی وجود دارد که لازم است به دقت رعایت شوند تا اطمینان حاصل شود که آزمایش به طور صحیح و ایمن انجام می‌شود. قبل از انجام آمنیوسنتز، پزشک با مادر در مورد فواید و ریسک های آزمایش صحبت می‌کند و در مورد مشکلات احتمالی مانند خطر سقط جنین، عفونت و خونریزی توضیح می‌دهد. تصمیم به انجام آزمایش باید با آگاهی کامل از این موارد باشد. پزشک از شما می‌خواهد که پیش از آمنیوسنتز آزمایش های غربالگری اولیه مانند تست خون یا سونوگرافی را انجام دهید تا نشان دهد که نیاز به آمنیوسنتز دارید یا خیر.
در برخی موارد، پزشک از شما می‌خواهد که معده‌تان خالی باشد تا انجام فرآیند راحت تر باشد. آمنیوسنتز در هفته‌های 15 تا 20 بارداری انجام می‌شود. بنابراین باید زمان آزمایش را به دقت برنامه‌ریزی کنید. آمنیوسنتز یک فرآیند حساس است و برخی مادران از انجام آن احساس نگرانی یا استرس دارند. صحبت با یک مشاور یا پزشک برای کاهش نگرانی ها و داشتن آمادگی ذهنی می‌تواند مفید می‌باشد.
نحوه انجام آمنیوسنتز
در روند انجام آمنیوسنتز، پزشک با استفاده از یک سوزن نازک و بلند، مایع آمنیوتیک را از داخل رحم مادر استخراج می‌کند. این سوزن از طریق شکم و دیواره رحم وارد می‌شود و مایع آمنیوتیک به میزان حدود 20 میلی لیتر جمع آوری می‌شود. فرآیند تحت هدایت سونوگرافی انجام می‌شود تا از دقت و ایمنی آن اطمینان حاصل شود.
آمنیوسنتز در هفته‌های 15 تا 20 بارداری انجام می‌شود و به پزشکان این امکان را می‌دهد که بررسی های ژنتیکی، تشخیصی و سلولی روی مایع آمنیوتیک انجام دهند. این آزمایش حدود 20 دقیقه زمان می‌برد پس از انجام آزمایش، مادر احساس درد خفیف یا گرفتگی شکمی خواهد داشت و لازم است که برای مدت کوتاهی استراحت کند.
نکات مراقبتی بعد از آزمایش آمنیوسنتز
پس از انجام آزمایش آمنیوسنتز، رعایت برخی نکات مراقبتی برای جلوگیری از عوارض احتمالی و بهبود سریع تر ضروری است. این نکات شامل موارد زیر می‌باشد.
- پس از آزمایش، توصیه می‌شود که چند ساعت استراحت کنید و از فعالیت های سنگین پرهیز کنید.
- حداقل برای 24 تا 48 ساعت پس از آزمایش از انجام رابطه جنسی خودداری کنید تا خطر عفونت کاهش یابد.
- اگر دچار خونریزی شدید، درد شدید شکمی، تب بالا یا هر گونه علائم غیرعادی دیگر شدید، به پزشک مراجعه کنید.
- بعد از آزمایش، درد خفیف شکمی یا گرفتگی خواهید داشت که کاملا طبیعی است، اما در صورتی که درد شدید شد، باید به پزشک اطلاع دهید.
- در صورتی که احساس درد یا حساسیت در محل ورود سوزن داشتید، از کمپرس سرد برای کاهش تورم و درد استفاده کنید.
در نهایت…
آمنیوسنتز یک آزمایش مهم و دقیق برای تشخیص اختلالات ژنتیکی و مشکلات بارداری است که اطلاعات حیاتی برای سلامت مادر و جنین فراهم می‌کند. هرچند این فرآیند با ریسک هایی همراه است، اما با مشاوره مناسب و آمادگی کامل، به والدین در تصمیم گیری های آگاهانه کمک می‌کند. اهمیت پیگیری مراقبت های پس از آزمایش و اطلاع از علائم غیرطبیعی، تجربه این مرحله حساس را برای مادران امن و راحت می‌سازد.