سونوگرافی آنومالی یکی از مهمترین سونوگرافیهای دوران بارداری است که در هفتههای ۱۸ تا ۲۲ بارداری انجام میشود. این سونوگرافی به بررسی دقیق ساختار اندامهای جنین مانند مغز، قلب، کلیهها، ستون فقرات و دستوپا کمک میکند. هدف آن شناسایی ناهنجاریهای احتمالی در رشد جنین و اطمینان از سلامت اوست. توجه داشته باید که این بررسی نقش مهمی در تصمیمگیریهای پزشکی و ادامه روند بارداری دارد.
چه زمانی باید سونوگرافی آنومالی انجام دهیم؟
سونوگرافی آنومالی یک بخش بسیار مهم و قابل توجه در مراقبتهای حین بارداری محسوب میشود و تقریباً انجام آن به همه مادران توصیه میشود. این سونوگرافی در اواسط بارداری، یعنی بین هفتههای هجده تا بیست و دوم انجام میشود. در این مرحله، بسیاری از اندامهای جنین به اندازهای رشد کردهاند که پزشک میتواند ناهنجاریهای احتمالی را تشخیص دهد.
برخی از مادران به دلایل مشخصی به انجام زودتر یا دقیقتر این سونوگرافی نیاز دارند. بهعنوان مثال، اگر در بارداریهای قبلی مشکلاتی مثل ناهنجاریهای مادرزادی یا مشکلات رشد جنین وجود داشته باشد، پزشک این سونوگرافی را زودتر از زمان معمول تجویز میکند. اگر در آزمایشهای غربالگری سه ماهه اول، ریسک بالایی برای ناهنجاریهای کروموزومی دیده شود، احتمالا پزشک درخواست انجام سونوگرافی آنومالی دقیقتری میدهد.
در برخی موارد، اگر پزشک متوجه شرایط خاصی مثل دیابت بارداری، فشار خون بالا یا بارداری دوقلو شود احتمال انجام این سونوگرافی در طول بارداری وجود دارد تا از این طریق بتوان رشد جنین را به دقت بررسی کرد.
چه مواردی در سونوگرافی آنومالی بررسی میشود؟
سونوگرافی آنومالی یک بررسی جامع است که بسیاری از جنبههای رشد جنین را مورد بررسی قرار میدهد. در این سونوگرافی، پزشک به دقت موارد زیر را ارزیابی میکند:
- پزشک با اندازهگیری دور سر، دور شکم و طول استخوان ران، میزان تطابق رشد جنین با سن بارداری را بررسی میکند.
- بررسی کامل ساختار مغز، بطنهای مغزی و رشد جمجمه با هدف تشخیص ناهنجاریهای مغزی انجام میشود.
- پزشک ضربان قلب، حفرههای قلب و رگهای اصلی را بررسی میکند تا از سلامت قلب جنین اطمینان حاصل کند. ارزیابی کلیهها، معده، کبد، رودهها و مثانه برای اطمینان از عملکرد صحیح این اندامها انجام میشود.
- پزشک ستون فقرات را از نظر ساختاری بررسی میکند تا مشکلاتی مثل اسپینا بیفیدا تشخیص داده شود.
- بررسی چشمها، لبها و بینی برای تشخیص ناهنجاریهایی مثل شکاف کام یا ناهنجاریهای کروموزومی انجام میشود.
- پزشک میزان مایع آمنیوتیک را اندازهگیری میکند و موقعیت جفت را بررسی میکند تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل کند.
📌 بیشتر بخوانید: سونوگرافی بارداری در سنندج
اقدامات قبل از سونوگرافی آنومالی
برای اینکه سونوگرافی آنومالی با دقت بالاتری انجام شود، رعایت برخی نکات قبل از مراجعه ضروری است.
✳️ در برخی موارد، پزشک توصیه میکند که حدود یک ساعت قبل از سونوگرافی آب بنوشید تا مثانه پر باشد. این کار باعث میشود که تصاویر واضح تری از جنین به دست بیاید البته برخی پزشکان این الزام را ضروری نمیدانند.
✳️ بهتر است لباس گشاد و راحت بپوشید تا انجام سونوگرافی آسانتر باشد.
✳️ اضطراب میتواند باعث افزایش ضربان قلب مادر و جنین شود، بنابراین بهتر است قبل از انجام سونوگرافی استراحت کافی داشته باشید.
✳️ اگر سونوگرافی یا آزمایشهای قبلی انجام شده است، بهتر است نتایج آنها را همراه داشته باشید تا پزشک بتواند مقایسه دقیقتری انجام دهد.
نحوه انجام سونوگرافی آنومالی
سونوگرافی آنومالی یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی و کاملا بدون درد است که برای بررسی دقیق وضعیت رشد و سلامت جنین انجام میشود. در این روش، مادر روی تخت مخصوص سونوگرافی دراز میکشد و شکم او با ژل مخصوص پوشانده میشود. این ژل به انتقال بهتر امواج صوتی کمک میکند و باعث میشود تصاویر واضحتری از جنین روی مانیتور نمایش داده شود. سپس پزشک با استفاده از دستگاه سونوگرافی، امواج فراصوت را به داخل رحم ارسال میکند که این امواج پس از برخورد با اندامهای داخلی جنین، بازتاب پیدا میکند و به شکل تصاویر دقیق روی مانیتور نمایش داده میشوند.
در طول سونوگرافی، پزشک قسمتهای مختلف بدن جنین را مورد بررسی قرار میدهد و اندازهگیریهای لازم را انجام میدهد. او به دقت اندامهایی مثل مغز، قلب، ستون فقرات، کلیهها، معده و مثانه را ارزیابی میکند و میزان رشد آنها را با سن بارداری تطبیق میدهد. این بررسی شامل اندازهگیری دور سر، دور شکم و طول استخوان ران برای ارزیابی رشد کلی جنین است. در پایان، پزشک تصاویر تهیه شده را میکند کرده و در صورت نیاز، آزمایشهای تکمیلی یا بررسیهای بیشتر را انجام میدهد.
آیا نتایج سونوگرافی آنومالی همیشه قطعی و دقیق است؟
سونوگرافی آنومالی یکی از دقیقترین روشهای بررسی سلامت جنین است اما مثل هر روش تشخیصی دیگری، محدودیتهایی دارد. در برخی موارد، وضعیت قرارگیری جنین، میزان مایع آمنیوتیک یا شرایط بدنی مادر روی وضوح تصاویر تأثیر میگذارد و تشخیص را دشوار میکند.
برخی ناهنجاریها در این مرحله از بارداری هنوز بهطور کامل قابل مشاهده نیستند یا در مراحل بعدی رشد جنین مشخص میشوند. به خاطر همین، در صورت وجود هرگونه شک و تردید، یا حتی ناهنجاریهای ژنتیکی شاید پزشک انجام سونوگرافیهای تکمیلی را توصیه کند.
تعداد دفعات سونوگرافی آنومالی
سونوگرافی آنومالی یک بار در دوران بارداری، بین هفتههای ۱۸ تا ۲۲ انجام میشود. این سونوگرافی برای بررسی دقیق ساختارهای بدن جنین، شناسایی ناهنجاریهای احتمالی و ارزیابی رشد صحیح اندامها کاربرد دارد. در برخی موارد، اگر پزشک به بررسیهای تکمیلی نیاز داشته باشد، درخواست تکرار آن را در هفتههای بعدی میدهد، اما بهطور کلی یک نوبت انجام آن کافی است.
عوارض سونوگرافی آنومالی
سونوگرافی آنومالی یک روش ایمن و غیرتهاجمی است که از امواج صوتی برای تصویربرداری از جنین استفاده میکند و تاکنون هیچ عارضه جدی برای مادر یا جنین گزارش نشده است. این سونوگرافی برخلاف روشهای پرتودار، مثل اشعه ایکس، هیچ خطری از نظر تابش ندارد. تنها موردی که شاید برخی مادران تجربه کنند، ناراحتی جزئی ناشی از فشار پروب مبدل سونوگرافی روی شکم یا نیاز به مثانه پر در برخی موارد است.
در موارد نادر، انجام طولانی مدت یا بیش از حد آن، به خاطر گرمای ناشی از امواج، مورد بحث قرار گرفته است، اما در شرایط استاندارد پزشکی، این مسئله جای نگرانی ندارد.
سوالات متداول سونوگرافی آنومالی
بله، در بیشتر موارد پزشک جنسیت جنین را تشخیص میدهد، اما هدف اصلی این سونوگرافی بررسی سلامت و رشد جنین است.
در صورت مشاهده ناهنجاری، آزمایشهای تکمیلی مثل سونوگرافی تخصصی، آزمایشهای ژنتیکی یا آمینوسنتز برای شما تجویز میشوند.
خیر، این سونوگرافی یک روش غیرتهاجمی است که از امواج صوتی بیضرر استفاده میکند و هیچ خطری برای مادر یا جنین ندارد.
در نهایت…
سونوگرافی آنومالی یک روش تشخیصی بسیار مهم و ضروری در دوران بارداری است که به پزشک کمک میکند تا وضعیت رشد و سلامت جنین را به دقت ارزیابی کند. این سونوگرافی با استفاده از امواج فراصوت، تصاویری از جنین را روی مانیتور نمایش میدهد و به پزشک امکان بررسی اندامهای داخلی، اندازهگیری پارامترهای رشد و تشخیص هرگونه ناهنجاری را میدهد. این بررسی غیرتهاجمی بوده و هیچ خطری برای مادر و جنین ندارد. توجه داشته باشید که انجام این سونوگرافی در زمان مناسب میتواند به تصمیمگیری بهتر درباره روند بارداری و اقدامات درمانی احتمالی کمک کند.