بارداری پرخطر به شرایطی گفته می‌شود که در آن سلامت مادر، جنین یا هر دو در معرض خطر قرار دارد. این وضعیت می‌تواند به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای مادر مانند دیابت و فشار خون بالا، مشکلات مربوط به بارداری مانند مسمومیت بارداری، یا عوامل مرتبط با سن مادر ایجاد شود، مراقبت‌های ویژه پزشکی و پیگیری دقیق برای کاهش عوارض و اطمینان از زایمانی ایمن ضروری است.
دلایل بروز حاملگی پرخطر
حاملگی پرخطر بنا به دلایل مختلفی بروز می‌کند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در افراد زیر 18 سال یا بالای 35 سال خطر بروز مشکلاتی همچون زایمان زودرس، فشار خون بالا، دیابت بارداری و مشکلات کروموزومی برای جنین بیشتر است.
- فشار خون بالا منجر به مشکلاتی مانند پره‌اکلامپسی یا همان مسمومیت بارداری خواهد شد.
- دیابت کنترل نشده به مشکلاتی چون زایمان زودرس یا مشکلات رشد جنین منجر می‌شود.
- مادرانی که مشکلات قلبی یا تنفسی دارند در معرض خطرات جدی در دوران بارداری می‌باشند.
- اگر مادر سابقه بارداری با مشکلاتی همچون سقط های مکرر، زایمان زودرس یا پره‌اکلامپسی داشته باشد، بارداری های آینده پرخطر می‌باشند.
- بارداری‌های دوقلو یا چندقلو پرخطرتر از بارداری های تک قلو هستند، زیرا مادر باید انرژی و منابع بیشتری را تامین کند و خطر زایمان زودرس نیز بیشتر است.
- مصرف برخی داروها مخصوصا داروهای تجویزی غیرمجاز یا بدون مشورت پزشک و مواد مخدر مانند سیگار و الکل خطراتی برای مادر و جنین ایجاد می‌کند.
- برخی شرایط محیطی مانند آلودگی هوا شرایط زندگی سخت یا دسترسی محدود به مراقبت های پزشکی به حاملگی پرخطر منجر می‌شوند.
- مشکلاتی مانند نقص در گردن رحم یا وجود فیبروم‌های رحمی به خطراتی در دوران بارداری منجر می‌شوند.
علائم بارداری پرخطر
برخی از خانم‌ها در دوران بارداری با علائمی مواجه می‌شوند که می‌تواند نشان‌دهنده یک بارداری پرخطر باشد به همین خاطر شناسایی و پیگیری این علائم برای پیشگیری از عوارض جدی ضروری است:
- خونریزی غیرطبیعی
- درد شدید یا مداوم در شکم و لگن
- کاهش یا توقف حرکات جنین
- فشار خون بالا و تورم شدید
- سرگیجه و غش کردن
- تب و لرز غیرمعمول
- استفراغ شدید و مداوم
روش های پیشگیری از بارداری پرخطر
پیشگیری از بارداری پرخطر نیازمند توجه ویژه به شرایط جسمانی و سلامتی مادر قبل و در طول دوران بارداری است قبل از بارداری، مراجعه به پزشک برای بررسی وضعیت سلامت عمومی بدن و انجام آزمایشات ضروری بسیار مهم است پزشک از شما می‌خواهد که وضعیت بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون، بیماری های قلبی و مشکلات هورمونی را بررسی کنید.
مصرف فولیک اسید قبل از بارداری به جلوگیری از نقص های عصبی در جنین کمک می‌کند، بنابراین اگر برای شما تجویز شده است، در مصرف آن کوتاهی نکنید. اگر سابقه مشکلات ژنتیکی یا بیماری های خاص در خانواده دارید، مشاوره ژنتیک به شما کمک کند تا از بروز مشکلات در جنین جلوگیری کنید.
دریافت واکسن هایی که پزشک توصیه می‌کند مانند واکسن آنفولانزا و سرخجه، به پیشگیری از عفونت ها در دوران بارداری کمک می‌کند علاوه بر تمامی موارد ذکر شده استرس و اضطراب تاثیر منفی بر سلامت بارداری دارد.
زایمان بارداری پرخطر سه قلو
مراقبت های لازم در زمان بارداری پر خطر
خانم‌هایی که بارداری پرخطر دارند، باید تحت نظر پزشک متخصص باشند و اقدامات لازم را برای حفظ سلامت خود و جنین انجام دهند. رعایت نکات مراقبتی می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.
✳️ در بارداری پرخطر باید به طور منظم به پزشک مراجعه کرده و آزمایش های لازم مانند بررسی فشار خون، سطح گلوکز خون، آزمایشات ادرار و سونوگرافی های دوره‌ای انجام شود.
✳️ پزشک باید وضعیت رشد جنین، حرکات جنین و ضربان قلب او را تحت نظر داشته باشد. این کار از مشکلاتی مانند کمبود اکسیژن یا نقایص جنینی جلوگیری می‌کند.
✳️ در صورت ابتلا به فشار خون بالا یا پره‌اکلامپسی، پزشک باید به دقت فشار خون را کنترل کرده و داروهای لازم را تجویز کند.
✳️ اگر مادر دچار دیابت بارداری باشد، باید سطح قند خون به طور منظم اندازه‌گیری شود و رژیم غذایی و داروها به دقت دنبال شود.
✳️ مصرف غذاهای حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین های کافی، به رشد سالم جنین و حفظ سلامت مادر کمک می‌کند. باید از مصرف غذاهای پرچرب، قندهای ساده و غذاهای فرآوری شده پرهیز شود.
✳️ مادرانی که بارداری پرخطر دارند باید استراحت کافی داشته باشند تا فشار کمتری به بدن وارد شود و خطر زایمان زودرس کاهش یابد.
عوارض حاملگی پرخطر به همراه دارد؟
حاملگی پرخطر می‌تواند مشکلات جدی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد و در صورت عدم مراقبت مناسب، احتمال بروز عوارض افزایش می‌یابد. یکی از مهم‌ترین عوارض این نوع بارداری، زایمان زودرس است که منجر به مشکلات تنفسی، رشد ناکامل و ضعف سیستم ایمنی نوزاد می‌شود همچنین، مادرانی که دچار فشار خون بالا یا دیابت بارداری هستند، در معرض خطر پره‌اکلامپسی (مسمومیت بارداری) قرار دارند که می‌تواند باعث تورم شدید، مشکلات کلیوی و حتی تشنج شود.
در برخی موارد، حاملگی پرخطر به عفونت‌های شدید، خونریزی غیرطبیعی و جداشدگی جفت منجر می‌شود که جان مادر و جنین را به خطر می‌اندازد. یکی دیگر از عوارض این نوع بارداری، رشد ناکافی جنین است که می‌تواند به دلیل مشکلات مربوط به جفت یا بیماری‌های زمینه‌ای مادر رخ دهد. همچنین، احتمال نیاز به زایمان سزارین در زنان با بارداری پرخطر بیشتر است، زیرا زایمان طبیعی برای آن‌ها و نوزادشان خطرناک باشد.
در نهایت…
حاملگی پرخطر نیازمند مراقبت‌های ویژه و نظارت دقیق پزشکی است تا از بروز عوارض جدی برای مادر و جنین جلوگیری شود. مراجعه منظم به پزشک، رعایت سبک زندگی سالم، کنترل بیماری‌های زمینه‌ای و توجه به علائم هشداردهنده، نقش مهمی در کاهش خطرات دارد. آگاهی و اقدام به‌موقع می‌تواند سلامت مادر و نوزاد را تضمین کند و منجر به یک زایمان ایمن و موفق شود.